Badanie proktologiczne
Badanie nazywane jest również: BADANIE PER RECTUM
Teoretyczne i techniczne podstawy badania
Jest to badanie odbytu palcem, poprzedzone oglądaniem i badaniem okolicy odbytu przez dotyk.
Czemu służy badanie?
Jest jednym z elementów badania przedmiotowego. Umożliwia ocenę odbytu, kanału odbytu i odbytnicy w możliwym w badaniu zasięcieiem badającego palca. Można również zbadać narządy sąsiadujące z odbytnicą. Powierzchnia tylna odbytnicy graniczy z kością krzyżową i guziczną, boczna z zachyłkami otrzewnej i pętlami jelita krętego lub esicą. Powierzchnia przednia odbytnicy u mężczyzn przylega do dna pęcherza moczowego, nasieniowodów, pęcherzyków nasiennych i do tylnej powierzchni gruczołu krokowego; u kobiet ta część odbytnicy sąsiaduje z tylną powierzchnią macicy i górnym odcinkiem pochwy.
Wskazania do wykonania badania
Badanie per rectum należy do rutynowych czynności badania lekarskiego.
Sposób przygotowania do badania
Nie ma specjalnych zaleceń. Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań.
Opis badania
Badanie można przeprowadzić w pozycji stojącej, kolankowo - łokciowej, na boku lub w pozycji leżącej na plecach. Najbardziej komfortową dla pacjenta jest pozycja na lewym boku. Najpierw badający ogląda okolicę odbytu pacjenta, badając ją również dotykiem. Następnie palec chroniony rękawiczką i pokryty środkiem zmniejszającym tarcie (lignokainą w żelu) badający wprowadza do odbytnicy (rys. 2 i rys. 3). Pokonanie oporu zwieracza odbytu w prawidłowych warunkach jest bezbolesne. Czasem silny ucisk przez odbytnicę na kość ogonową może wywołać ból - nie musi to być objaw choroby. Badający opuszką wprowadzonego palca do odbytu, na każdej głębokości zakreśla pełny obwód, aby uzyskać informację ze wszystkich ścian odbytu i odbytnicy. Po wyjęciu palca z odbytnicy sprawdza, czy nie ma na nim śladu krwi. Po zakończeniu badania pacjent otrzymuje ligninę, aby oczyścić okolicę odbytu.
Rys. 2. Badanie proktologiczne
u mężczyzn.
Rys. 3. Badanie proktologiczne
u kobiet.
Czas trwania badania
Badanie trwa kilka minut
Informacje, które należy zgłosić wykonującemu badanie
Przed badaniem:
- Ból i świąd okolicy odbytu.
W czasie badania
- Każda odczuwaną bolesność.
Jak należy się zachowywać po badaniu?
Nie ma specjalnych zaleceń.
Możliwe powikłania po badaniu
Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.