Gastroskopia to endoskopowe badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego, w tym przełyku, żołądka, opuszki i części zstępującej dwunastnicy.
Gastroskop (wziernik żołądkowy) to przyrząd endoskopowy (przewód światłowodowy z umieszczoną na końcu kamerą). Wprowadzana przez usta , następnie przełyk, do żołądka rurka ma średnicę 6 - 12 mm i długość 30 cm-1,5 m.
Wykonując badanie gastroskopowe lekarz obserwuje na ekranie monitora powierzchnię przełyku, żołądka i dwunastnicy. W ten sposób może zdiagnozować występujące tam zmiany chorobowe: wrzody, nadżerki, polipy, stany zapalne, zmiany nowotworowe. Przy pomocy specjalnych kleszczyków można pobrać wycinki chorej tkanki. Dzięki badaniu mikroskopowemu wycinka pobranego podczas gastroskopii u wielu ludzi wykryto dostatecznie wcześnie zmiany nowotworowe, umożliwiając skuteczniejsze leczenie.
W trakcie badania można również tamować krwawienia z wrzodów, naczyń i nadżerek - umożliwia to uniknięcie ryzykownego i obciążającego zabiegu chirurgicznego. Można także usunąć polip powstały w żołądku.
W razie potrzeby tą metodą można usuwać obce ciała tkwiące w górnym odcinku przewodu pokarmowego.
Podczas gastroskopii wykonuje się również tzw. test urazowy na obecność bakterii Helicobacter pylori (Hp) wywołującej zapalenie albo wrzody żołądka lub dwunastnicy.
Gastroskopię mogą mieć wykonywaną wszyscy, niezależnie od płci i wieku. Małe dzieci badają pediatrzy za pomocą gastroskopów pediatrycznych (o wiele cieńszych niż te, które są używane dla dorosłych).
Przed gastroskopią pacjent musi być na czczo (powinien spożyć ostatni posiłek poprzedniego dnia wieczorem i w dniu badania nic nie jeść i nic nie pić).
Jeśli badany ma protezy zębowe, powinien je wyjąć. Potem lekarz lub pielęgniarka znieczula gardło, rozpylając na jego tylną ścianę roztwór ksylokainy, który należy przełknąć. Nie jest to przyjemne, ale dzięki temu zmniejsza się odruch wymiotny i badanie jest łatwiejsze do przeprowadzenia.
Następnie pacjent kładzie się na leżance, na lewym boku. Zębami zagryza plastikowy ustnik, głowę przygina do klatki piersiowej, aby podczas badania ślina mogła wyciekać kącikiem ust do podstawionej miseczki - inaczej może ściekać do gardła i wywołać kaszel. Moment wprowadzenia gastroskopu do przełyku jest najbardziej nieprzyjemny. Pacjenci niekiedy krztuszą się, mają odruch wymiotny i wrażenie silnej duszności (zależy to od wrażliwości i nastawienia badanej osoby). Złagodzenie odruchu wymiotnego jest możliwe czasem przez koncentrację na spokojnym, głębokim oddychaniu. Właściwy rytm oddechu sprawia, że badanie jest łatwiejsze do zniesienia dla pacjenta i pozwala lekarzowi na dokładniejsze zbadanie przewodu pokarmowego.
Badanie trwa ok. 5-15 min.
W niektórych ośrodkach przed badaniem stosuje się środki przeciwbólowe i uspokajające. Po ich podaniu pacjent powinien być obserwowany przez kilka godzin, a po wykonaniu badania osoba towarzysząca powinna go odprowadzić do domu.
Po gastroskopii pacjent przez dwie godziny nie powinien jeść i pić, ponieważ ma znieczulone gardło i może się zakrztusić.
Wynik badania endoskopowego otrzymuje się w chwilę po zabiegu. Opis zawiera charakterystykę stanu przełyku, żołądka i dwunastnicy. Lekarz przeprowadzający badanie opisuje wygląd śluzówki, płynnej treści obecnej w żołądku, ewentualnie kształt i umiejscowienie owrzodzeń, polipów, guzów itp. Jeżeli były pobrane wycinki do badania histopatologicznego (przesłane do oceny pod mikroskopem), po wynik należy zgłosić się za ok. 14 - 21 dni. W razie wątpliwości lub nawrotu dolegliwości po leczeniu gastroskopię można powtarzać bez przeszkód. Jedynym ograniczeniem jest zgoda pacjenta i wskazania do ponownych badań.
Gastroskopia jest badaniem inwazyjnym, tzn. takim, w którym narusza się ciągłość tkanek i wykonuje pewne zabiegi w organizmie człowieka. W związku z tym zawsze istnieje możliwość powikłań. Do bardzo rzadkich należy perforacja (czyli przebicie) przewodu pokarmowego, krwawienie, którego nie udaje się zatrzymać, lub wystąpienie innej choroby (np. zawału serca) wywołanej stresem w czasie zabiegu. Dlatego też przeciwwskazaniem do gastroskopii są ciężkie choroby serca, układu oddechowego i zaburzenia krzepnięcia.
Zgoda na wykonanie badania i informacje dla Pacjenta znajdziesz w dziale Materiały do pobrania.